Święto Bożego Ciała na Litwie obchodzone jest w niedzielę

Fot. PAP/Łukasz Gągulski
podpis źródła zdjęcia

Bożego Ciała na Litwie zostało przeniesione na niedzielę. Nie ma to jednak związku z sytuacją epidemiczną w kraju.

Jak mówi ksiądz Wojciech Górlicki, proboszcz parafii świętych Apostołów Piotra i Pawła w Wilnie zaznacza, że mieszkańcy Litwy przywiązują ogromną wagę do święta Bożego Ciała.

"Jest to jedno z większych i bardziej uroczyście obchodzonych świąt" - zaznacza.

Na Litwie dzisiejszy dzień nie jest dniem wolnym od pracy. Z tego powodu święto zostało przeniesione na niedzielę.

W związku z tym właśnie wtedy odbędą się uroczyste procesje w całym kraju. Wyjątkowo w tym roku nie będzie jednak tradycyjnego pochodu od Ostrej Bramy do wileńskiej Katedry.

"Dlatego też wileńskie parafie organizują procesje po prostu u siebie" - dodaje ksiądz Górlicki.

Kilka tygodni temu biskupi litewscy zezwolili na organizację różnorodnych wydarzeń religijnych, jednak ostateczną decyzję pozostawiono dla proboszczów poszczególnych parafii.

Na Litwie od miesiąca mogą być odprawiane msze święte, ale wierni muszą zakładać maseczki. W świątyniach należy też zachować dystans.

Ponad trzy czwarte mieszkańców Litwy jest wyznania rzymskokatolickiego.

Historia

Boże Ciało to uroczystość liturgiczna ku czci Najświętszego Sakramentu. Głównym punktem obchodów jest procesja eucharystyczna ulicami miasta. Uczestnictwo w procesji jest publiczną manifestacją wiary.

Boże Ciało jest jednym z głównych i najbardziej uroczystych świąt Kościoła katolickiego. Zobowiązujące ono wiernych do uczestniczenia w tym dniu we mszy świętej.

Bezpośrednią przyczyną ustanowienia święta Bożego Ciała były objawienia Julianny Cornillon z Francji, która w 1209 r. miała widzenia jasnej tarczy księżyca z zarysowaną ciemną plamą. Widzenia te zostały zinterpretowane jako skutek braku wśród świąt kościelnych dnia poświęconego Najświętszemu Sakramentowi. Pod wpływem tych widzeń biskup Robert w 1246 r. ustanowił takie święto dla diecezji Liege. W 1252 r. zostało ono rozszerzone na Germanię. W 1264 r. papież Urban IV bullą "Transiturus" ustanowił święto Bożego Ciała dla całego Kościoła. Stało się to rok po cudzie eucharystycznym w Bolsenie we Włoszech - wówczas zaczęła krwawić hostia w rękach księdza wątpiącego w transsubstancjację (przemiana chleba i wina w ciało i krew Jezusa Chrystusa). Korporał, na który spadły krople krwi, jest przechowywany w katedrze w miejscowości Orvieto.

W Polsce pierwszy obchody święta Bożego Ciała w Polsce wprowadził w diecezji krakowskiej w 1320 r. bp Nanker. W XIV w. procesje odbywały się w Płocku. W późnym średniowieczu i w renesansie największym sanktuarium kultu Bożego Ciała w Polsce był poznański kościół Bożego Ciała.

Na termin obchodów Bożego Ciała wyznaczono czwartek w oktawie Trójcy Przenajświętszej.

Z powodu śmierci papieża Urbana IV jego bulla w tej sprawie nie została ogłoszona. Uczynił to dopiero papież Jan XXII w 1317 r. Pierwsze procesje w uroczystość Bożego Ciała odbyły się w latach 1265-1275 w Kolonii w Niemczech. Niesiono podczas nich krzyż z Najświętszym Sakramentem.
Pod koniec XV w. procesje były już powszechne w Niemczech, Anglii, Francji, w północnych Włoszech i w Polsce.

Budowano cztery ołtarze jako stacje procesyjne. W uroczystym pochodzie ze śpiewem uczestniczyło duchowieństwo, cechy rzemieślnicze, bractwa kościelne, szkoły i rzesze wiernych. Głównym celem obchodów Bożego Ciała jest publiczne wyznanie wiary w obecność Jezusa Chrystusa w Najświętszym Sakramencie, oddanie mu czci i podziękowanie za łaski płynące przez ten sakrament, a także przebłaganie go za zniewagi wyrządzone przez słabość i oziębłość ludzką oraz bluźnierstwa niewiernych.

Od czasów reformacji, która zakwestionowała obecność Chrystusa pod postacią chleba i wina, procesje Bożego Ciała stały się manifestacją wiary. W Polsce święto to obchodzi się w czwartek po uroczystości Trójcy Świętej, a więc jest to święto ruchome, wypadające zawsze 60 dni po Wielkanocy. W niektórych krajach przenoszone jest na kolejną niedzielę.

Na czele procesji niesiona jest zawsze monstrancja z Najświętszym Sakramentem. Monstrancja to drogocenne naczynie, w którym do adoracji wiernych wystawiany jest chleb eucharystyczny.

Nazwa "monstrancja" wywodzi się od łacińskiego słowa oznaczającego "pokazywać". Monstrancja używana jest od XIV w., ale głównie tylko w Kościele katolickim, podczas wystawiania i procesyjnego obnoszenia hostii, tj. podczas Bożego Ciała. Początkowo miała ona kształt wieży gotyckiej, a w okresie baroku powstał typ monstrancji w formie słońca, który znamy do dziś.

Procesja z monstrancją zatrzymuje się kolejno przy czterech ołtarzach. Ołtarzy jest tyle, ilu było ewangelistów. Na każdym przystanku czytane są fragmenty z jednej Ewangelii, a więc po kolei - Mateusza, Marka, Łukasza i Jana.

W procesji stołecznej przed rozbiorami kapłana niosącego monstrancję z Najświętszym Sakramentem podtrzymywał król wespół z najwyższymi dostojnikami państwowymi. Uczestnictwo wiernych w procesji łączyło się z manifestacją uczuć narodowych.

W okresie II Rzeczypospolitej procesje Bożego Ciała w Warszawie były niezwykle uroczyście celebrowane. W pierwszych latach po wojnie (1945-1948) w warszawskiej procesji prymasowi towarzyszyli przedstawiciele komunistycznych władz, chcący w ten sposób zyskać uznanie społeczeństwa.

Konferencja Plenarna Episkopatu Polski 17 lutego 1967 r. zmodyfikowała obrzędy procesji Bożego Ciała, wprowadzając w całej Polsce nowe modlitwy przy każdym z czterech ołtarzy oraz czytania z czterech Ewangelii, tematycznie związane z eucharystią.

W III Rzeczypospolitej, w latach 1991-1995, w procesjach Bożego Ciała w Warszawie obok prymasa Polski kardynała Józefa Glempa brali udział członkowie najwyższych władz państwowych z ówczesnym prezydentem Lechem Wałęsą.

Boże Ciało w Polsce jest dniem wolnym od pracy, a np. we Włoszech jest normalnym dniem pracy. Kiedy w 1870 r. przestało istnieć Państwo Kościelne, zrezygnowano z organizowania procesji w Wiecznym Mieście. Zwyczaj ten przywrócił dopiero Jan Paweł II w pierwszym roku swego pontyfikatu. Jego następcy tradycję tę podtrzymali.

W tym roku w związku z aktualną sytuacją epidemiczną nie odbędzie się centralna procesja Bożego Ciała w Warszawie. W czwartek 11 czerwca o godz. 10.00 w archikatedrze św. Jana Chrzciciela została odprawiona msza święta koncelebrowana przez metropolitę warszawskiego kard. Kazimierza Nycza, biskupa polowego gen. bryg. Józefa Guzdka i biskupów pomocniczych archidiecezji warszawskiej. Po mszy św. z archikatedry wyruszyła procesja z Najświętszym Sakramentem, która przeszła ulicami Starego Miasta do katedry polowej Wojska Polskiego. Kardynał Nycz wygłosił kazanie i udzielił błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem.
źródło: asr/IAR/PAP, fot. PAP/Łukasz Gągulski
Więcej na ten temat