Przedstawiciele opozycyjnych frakcji konserwatystów i liberałów krytykują propozycję ponad połowy członków Sejmu, aby przeprowadzić audyt działalności Litewskiego Radia i Telewizji (LRT). Uważają ją za upolitycznioną i dostrzegają w niej zagrożenie dla wolności mediów.
Projekt uchwały Sejmu, który w środę na Facebooku udostępnił lider „Świtu nad Niemnem” Remigijus Žemaitaitis, zakłada zobowiązanie Państwowej Kontroli do przeprowadzenia audytu działalności LRT za lata 2021–2024. Dokument podpisało 71 parlamentarzystów, głównie z rządzącej koalicji.
Członek Komitetu Audytu Sejmu, konserwatysta Jurgis Razma, twierdzi, że nie popiera tego pomysłu. Według niego o potrzebie audytu powinna decydować Rada LRT, składająca się z 12 przedstawicieli społeczeństwa, nauki i kultury, a nie politycy.
„Podczas posiedzenia Komitetu Audytu Sejmu okazało się, że posłowie nawet nie zapoznali się z materiałami z audytu przeprowadzonego przez prywatną firmę. Dostrzegam w tym upolitycznioną presję na nadawcę publicznego, co jest nieakceptowalne w demokratycznym społeczeństwie” – powiedział wiceprzewodniczący frakcji opozycyjnej Związku Ojczyzny-Litewskich Chrześcijańskich Demokratów.
Liberał i były minister kultury Simonas Kairys podkreślił, że działalność i mechanizmy kontrolne LRT są określone w specjalnej ustawie. Według niego tego typu pomysły, wynikające z woli posłów, naruszają zasady wolności mediów.
„Jeśli ktoś chce coś zmienić, istnieją odpowiednie formaty do podnoszenia takich kwestii (...). Proponowanie specjalnego audytu, gdy ustawa jasno określa terminy i procedury audytowe dla LRT, to ingerencja polityczna w wolność mediów i naruszenie podstawowych zasad niezbędnych w państwie demokratycznym” – zaznaczył poseł.
„Świt nad Niemnem” oskarża LRT o faworyzowanie
Jurgis Razma przypomniał, że parlamentarzyści zostali poinformowani, iż audyt LRT został już przeprowadzony przez prywatną firmę, a jego wyniki są publicznie dostępne.
„Trudno powiedzieć, czy chodzi tu o rzeczywiste wyniki audytu, czy raczej o pewną presję na LRT w stylu »starajcie się przedstawiać rządzących w lepszym świetle, wtedy będzie mniej ataków«. (...) Ze strony Žemaitaitisa i jego partii regularnie pojawiają się twierdzenia, że LRT jest nieobiektywne i faworyzuje konserwatystów, czego osobiście nie dostrzegam. Jednak ta narracja jest promowana przez przedstawicieli tej partii, a propozycja audytu jest jej wyrazem” – zauważył poseł.
Tegoroczny budżet LRT wynosi prawie 80 mln euro
Politycy chcą zbadać, czy LRT efektywnie wykorzystuje środki finansowe, zwłaszcza zatrudniając zewnętrznych twórców treści. W tym roku budżet LRT wzrósł o około 7 mln euro do prawie 80 mln euro.
Budżet nadawcy publicznego jest obliczany automatycznie w zależności od dochodów państwa z podatku dochodowego od osób fizycznych i akcyzy.
Państwowa Kontrola ogłosiła w zeszłym tygodniu, że planuje zakończyć 32 audyty w 2025 roku i rozpocząć 26 nowych w tym roku, których wyniki zostaną przedstawione w 2026 roku.
Najwyższa litewska instytucja audytu państwowego podkreśliła, że wybierając tematy audytów, koncentruje się na bezpieczeństwie narodowym i obronie, dostępności usług zdrowotnych i edukacji, innowacjach i postępie technologicznym, a także zrównoważonym wydatkowaniu środków państwowych.
