W każdym zakątku Litwy można obserwować przelatujące stada ptaków, jednak to nad terenami Małej Litwy przebiega główny szlak ich migracji, prowadzący na południe Europy, do tropików, a nawet do południowej Afryki. Ventės Ragas (pol. Przylądek Ventė) w rejonie Szyłokarczmy to idealne położenie geograficzne do chwytania i obrączkowania ptaków. Właśnie tam, w jednej z najstarszych stacji obrączkowania ptaków w Europie, postanowiłam dowiedzieć się, dlaczego w Szyłokarczmie i jej okolicach można zobaczyć tak wiele stad ptaków, zwłaszcza dzikich gęsi. O ptakach opowiedział mi ornitolog Vytautas Eigirdas.
Z początkiem marca do redakcji TVP Wilno dołączyli korespondenci lokalni, którzy będą opisywali dla Państwa najciekawsze wydarzenia z całej Litwy. Jednocześnie wystartowała infolinia „Twój głos w TVP Wilno”, dzięki której będą mogli nam Państwo zgłaszać tematy ze swojej okolicy, które powinniśmy nagłośnić.
Autorką tekstu jest Renata Dotienė, korespondentka TVP Wilno z Szyłokarczmy.
Renata Dotienė: Jakie ptaki pojawiają się obecnie najczęściej na wiosennym niebie i dlaczego w rejonie Szyłokarczmy widzimy ich najwięcej?
Vytautas Eigirdas: Największe stada ptaków, które teraz obserwujemy, to dzikie gęsi – migranci zimujący między innymi w Niemczech i Holandii. Dlaczego zatrzymują się właśnie w naszym regionie? To bardzo proste – jest to najlepsze miejsce do żerowania. Gęsi odpoczywają na zalanych polach, gdzie stopniowo opadająca woda sprzyja szybkiemu wzrostowi trawy. Mają więc duży obszar do zdobywania pożywienia. Najczęściej widziane w tej chwili gatunki to gęś białoczelna oraz gęś tundrowa. Na Litwie gniazduje jednak jedynie gęś szara.
Czy dzikie gęsi migrujące przez Litwę są obrączkowane?
Tak, wszystkie ptaki są obrączkowane. Chwytamy je w różnego rodzaju pułapki i sieci ornitologiczne. Gęsi i łabędzie otrzymują obrączki szyjne, które można odczytać za pomocą lunety nawet z odległości kilometra. Tego typu oznaczenia nie szkodzą ptakom. Ornitolodzy podczas obserwacji nie tylko odczytują obrączki, ale także wypatrują rzadkich i nietypowych dla Litwy gatunków. Ostatnio zauważono gęś małą.
Kiedy w tym roku zaobserwowano pierwsze dzikie gęsi i kiedy kończy się wiosenna migracja?
Pierwsza przylatuje zawsze gęś szara, ponieważ gniazduje na Litwie. Z tym gatunkiem wiąże się ciekawa sytuacja – jeśli zima jest łagodna, nie odlatują daleko, a czasem zostają na Litwie przez cały sezon. Gdy jednak spadnie śnieg lub pojawią się silniejsze mrozy, lecą na pewien czas do Polski lub Niemiec. Potem wracają, aby sprawdzić, czy warunki są już odpowiednie do gniazdowania. Dzięki obrączkom ornitolodzy mogą to monitorować. Dawniej w połowie maja nadal można było obserwować migrujące stada, ale teraz, ze względu na coraz wcześniejsze nadejście wiosny, migracja kończy się już na początku maja.
Wiosna na Małej Litwie zawsze związana jest z ptakami. Co roku Park Regionalny Delty Niemna organizuje wędrówkę po zalanych polach. W tym roku trasa wynosiła 13 km i prowadziła przez jedyną na Litwie wyspę – Rusnė (pol. Ruś). Miłośnicy ptaków (około 60 osób z Kowna, Kłajpedy, Silale i oczywiście Szyłokarczmy) mieli okazję obserwować stada dzikich gęsi, łabędzi, żurawi oraz kolonię kormoranów.
