Chętniej słuchamy ludzi, którzy mówią nam to, co chcielibyśmy usłyszeć i wierzyć, że jest prawdziwe, a ignorujemy słowa tych, którzy mówią o tym, co wolelibyśmy, aby nie było prawdą - czytamy w Journal of the European Economic Association. Skutkiem tego zjawiska jest to, że ludzie o podobnych poglądach mają tendencję do utwierdzania się wzajemnie w swoich przekonaniach.
Ludzie zazwyczaj działają opierając się na swojej wiedzy o świecie i zdobytych doświadczeń - przynajmniej tak nam się wydaje. Okazuje się, że niektórzy wierzą w różne rzeczy dlatego, że chcieliby, aby były one prawdą. Naukowcy alarmują, że postępowanie tego typu może nieść za sobą poważne konsekwencje, np. generować różnego rodzaju uprzedzenia, lub rozprzestrzeniać dezinformacje na forach internetowych.
Badacze z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara w Stanach Zjednoczonych postanowili sprawdzić, czy postępowanie tego typu, tj. wybiórcze słuchanie i przyjmowanie jedynie tych informacji, które chcemy, aby były prawdziwe, może stać się bardziej dotkliwe, gdy ludzie wymieniają te przekonania między sobą. Na podstawie wyniku w teście IQ, badani zostali połączeni w pary w taki sposób, aby obie osoby miały wyniki powyżej lub poniżej mediany (wartości środkowej). Zadaniem badanych było wymienić się poglądami dotyczącymi twierdzenia, które oboje chcieli wierzyć, że jest prawdziwe - że należą do grupy o wysokim IQ.
Eksperyment wykazał, że osoby, które nie były do końca przekonane, czy aby na pewno znalazły się w grupie ludzi o wysokim IQ, znacznie bardziej cieszyły się z tej wiadomości, jeśli partner ich w niej utwierdzał. Jednak osoby wierzące, że mają wysoki iloraz inteligencji nie zmieniały swoich przekonań, jeśli osoba z ich pary spekulowała, że nie do końca jest to prawda. Efekt ten okazał się szczególnie silny w przypadku osób z grupy o niskim IQ, gdzie powodował silne przekonania na temat swojej wyjątkowości.
W połowie eksperymentu, badacze poinformowali badanych o tym, w jakiej grupie się znaleźli. Ta informacja okazała się bardzo skuteczna w usuwaniu przekonań badanych. Według badaczy, takie wyniki sugerują, że dostarczanie informacji pochodzących z wiarygodnych źródeł, może wygaszać przekonania, które nie mają pokrycia z rzeczywistością, np. na forach internetowych.
,,Nasze badania potwierdzają podejrzenia dotyczące tego, dlaczego w dobie internetu ludzie utwierdzają się w różnego typu przekonaniach’’ - mówią autorzy badania. ,,Otrzymujemy wiele informacji z mediów społecznościowych, niewiele wiemy na temat ich rzetelności. W rezultacie często jesteśmy zmuszeni sami decydować, jak prawdziwe i trafne są różne opinie i źródła informacji. Wyniki naszego badania sugerują, że ludzie rozwiązują ten dylemat, przypisując wiarygodność źródłom, które mówią nam to, co chcielibyśmy usłyszeć’’ - podsumowują badacze.
źródło: PAP, fot. Getty Images/GraphicaArtis
Więcej na ten temat
