Na Litwie przebywa obecnie około 45 tys. uchodźców z Ukrainy, z których ponad połowa znalazła legalne zatrudnienie. Dodać należy, że Ukraińcy, którzy uciekając od wojny znaleźli się na Litwie, korzystają z tych samych praw na rynku pracy, co obywatele kraju.
Ministra ochrony kraju Dovilė Šakalienė w poniedziałek 7 kwietnia spotkała się z ambasadorką Ukrainy Olhą Nikitchenką. W trakcie spotkania omówiono sprawy dotyczące dalszej pomocy walczącemu kraju. „Pozostaniemy mocnym partnerem Ukrainy w ich dążeniu do bycia członkiem UE i NATO. Litwa, kiedy ubiegała się o członkostwo w UE i NATO, wiedziała, jak bardzo ważne było wówczas wsparcie partnerów. Takimi partnerami będziemy dla Ukrainy w jej drodze do rodziny państw demokratycznych, wolnych i dbających o bezpieczeństwo” — napisała w Facebooku litewska minister.
Problem z produktami żywnościowymi
Z raportu Agencji Biura Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodźców wynika, że 14 proc. uchodźców wojennych z Ukrainy ma trudności z zakupem podstawowych produktów żywnościowych. Kolejnych 39 proc. respondentów oświadczyło, że ich wynagrodzenie wystarcza tylko na zakup żywności, ale nie na opłaty komunalne i usługi medyczne.
„Jesteśmy wdzięczni Litwie za szczodre przyjęcie uchodźców z Ukrainy, ale jednocześnie chcielibyśmy zwrócić uwagę na pewne pilne potrzeby, które zapewniłyby lepszą integrację” — napisała Renata Kulesz, przedstawicielka Biura Wysokiego Komisarza ONZ.
Z przeprowadzonego badania wynika, że 53 proc. uchodźców z Ukrainy posiada pracę, 10 proc. jest zarejestrowanych w Służbie Zatrudnienia, natomiast 37 proc. zadeklarowało, że nie uczestniczy w litewskim rynku pracy. W lutym na Litwie poziom bezrobocia wynosił 6,6 proc., przy wskaźniku bezrobocia dla strefy euro na poziomie 6,1 proc.
— Uchodźcy z Ukrainy, zgodnie z litewskim ustawodawstwem, są traktowani na równi z obywatelami Litwy, dlatego nie ma specjalnych programów dotyczących ich zatrudnienia na litewskim rynku pracy. Były dla nich sfinansowane kursy nauki języka litewskiego. Te kursy są nadal organizowane — mówi w rozmowie z TVP Wilno Liudas Dapkus, szef departamentu Służby Zatrudnienia Litwy ds. kontaktów z mediami.
Bariera językowa nadal istnieje. Badania wykazały, że tylko 25 proc. badanych potrafi swobodnie wysławiać się w języku litewskim, chociaż na kursy językowy uczęszczało 41 proc. ankietowanych.
83 proc. dzieci w wieku szkolnym chodzi do szkoły. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku oświaty nastolatków oraz osób w wieku studenckim. Tu z litewskich instytucji oświatowych korzysta odpowiednio 70 oraz 37 proc. ankietowanych.
Wsparcie duże, ale wciąż niewystarczające
Wyniki sondażu pokazują, że 63 proc. uchodźców z Ukrainy mieszka w prywatnych domach lub mieszkaniach. Tym niemniej, 13 proc. nadal mieszka w lokalach socjalnych, które znajdują się przeważnie poza dużymi miastami. Większość ukraińskich uchodźców jest zameldowana w stolicy kraju — aż 43 proc. ze wspomnianych 45 tys. osób. Na dalszych miejscach znajduje się Kowno — 22 proc. oraz Kłajpeda — 17 proc.
72 proc. ankietowanych uważa, że ma dobre relacje z lokalną społecznością i czuje się w niej bezpiecznie. 28 proc. oświadczyło, że spotkało się z negatywnym stosunkiem, najczęściej słownym. „Mimo dużego wysiłku Litwy we wsparciu uchodźców, w kilku dziedzinach istnieje potrzeba dodatkowych celowych interwencji: zatrudnienia, dostępu do usług medycznych, oświaty uczniów i studentów, społecznej integracji” — podkreślono w raporcie.
W badaniach, które przeprowadzono w dniach 10 maja — 28 czerwca 2024 roku, wzięło udział 1 445 osób. Po rozpoczęciu się pełnowymiarowej wojny z Rosją na Litwę przybyło ponad 90 tys. Ukraińców. Obecnie na Litwie pozostała mniej więcej połowa z nich.
Sytuacja w Europie
Rosja zaatakowała Ukrainę 24 lutego 2022 roku, co przełożyło się na masowy exodus z kraju. W pierwszych dniach wojny najwięcej uchodźców przyjęła Polska. 6 marca 2022 roku z Ukrainy do Polski przybyło ponad 142 tys. osób. To największa liczba, jaką straż graniczna kiedykolwiek odnotowała na polsko-ukraińskiej granicy.
Z danych Rady Europejskiej, czyli instytucji unijnej wskazującej Unii Europejskiej ogólny kierunek działań politycznych i priorytety polityczne, wynika, że obecnie w Europie objętych tymczasową ochroną jest około 4,2 mln Ukraińców.
Najwięcej uchodźców z Ukrainy przyjęły Niemcy — 27 proc. ogółu uchodźców z Ukrainy w Unii Europejskiej. Na drugim miejscu znalazła się Polska, gdzie schronienie znalazło ponad 23 proc. uchodźców. Na miejscu trzecim uplasowały się Czechy, które przyjęły 9,2 proc. Ukraińców.
Ochrona tymczasowa, jak czytamy na stronie Rady Europejskiej, to instrument uruchamiany tylko w wyjątkowych okolicznościach w razie masowego napływu wysiedleńców, aby zapewnić uchodźcom zbiorową ochronę, oraz odciążyć kraje członkowskie. Dyrektywa w sprawie ochrony tymczasowej została przyjęta w 2001 roku, kiedy Unia zmagała się z masowym napływem uchodźców z Bałkanów. W przypadku uchodźców z Ukrainy decyzja została podjęta w marcu 2022 roku i ma obowiązywać (z możliwością dalszego wydłużenia) co najmniej do 24 czerwca 2026 roku.
„Wspólna reakcja państw członkowskich na wojnę polega przede wszystkim na przyjmowaniu przez UE osób, które musiały opuścić swoje domy. Działania podejmowane na szczeblu UE stanowią odzwierciedlenie solidarności ludzi w całej UE oraz ogromnych wysiłków władz krajowych i lokalnych, organizacji pozarządowych, stowarzyszeń społecznych i przedsiębiorstw” — czytamy na stronie Rady Europejskiej.
