Planując sieć placówek oświatowych dla ukraińców, zadbano nie tylko o zapewnienie mikroklimatu i środowiska językowego, ale także wygodną komunikację i ocenę fizycznych możliwości placówek.
Trzy szkoły z litewskim językiem nauczania, trzy z rosyjskim lub polskim językiem nauczania stały się dwujęzyczne, a trzy szkoły z więcej niż jednym językiem zostały teraz mieszane. Część lekcji dla dzieci prowadzą nauczyciele z Ukrainy. Wykorzystywane są ukraińskie cyfrowe narzędzia do nauki, a program nauczania jest harmonizowany zgodnie z programami nauczania zatwierdzonymi przez Ministerstwo Edukacji, Nauki i Sportu.
„Wierzę, że wkrótce nadejdzie dzień, w którym ukraińskie dzieci będą mogły wrócić do swoich szkół. Ale musimy też zrozumieć, że niektórzy z nich pozostaną na Litwie, dopóki ich szkoły i domy nie zostaną odbudowane po barbarzyńskim marszu Rosji przez wolną Ukrainę. Część ocalałych może chcieć znaleźć nową drogę w naszym kraju. I w każdej sytuacji musimy zapewnić ich płynną integrację. Wilno już od pierwszego dnia zaczęło myśleć o stworzeniu odpowiedniej sieci dla nowych mieszkańców Wilna” – mówi mer stolicy Remigijus Šimašius.
Obecnie najpopularniejszymi instytucjami edukacyjnymi są placówki z językiem rosyjskim, wybiera je 79,5% uczniów. Obecnie 2,6% uczniów wybrało placówki oświatowe z językiem polskim, szkoły litewskie – 17,1% i 0,8% – białoruskie.
Wilno robi wszystko, aby ukraińskie dzieci, które straciły domy i zwykłe środowisko szkolne, społeczność i przyjaciół, czuły się w szkole komfortowo, a co najważniejsze — bezpiecznie i otrzymały wsparcie emocjonalne.
„Klasy z ukraińskim językiem nauczania są już dostępne w czterech szkołach Wilna. Zazwyczaj uczniowie z Ukrainy integrują się w istniejących klasach. Bardzo elastycznie patrzymy na proces edukacyjny — szukamy indywidualnego rozwiązania, które jest dopasowane do każdego przypadku. Używamy metody, w której część dzieci uczy się przedmiotów w języku ukraińskim w szkole, a następnie uczą się litewskiego i na lekcjach wspólnych studiują plastykę, muzykę, technologię lub WF” — mówi Tomas Gulbinas, zastępca mera Wilna.
Stołeczne szkoły wykorzystują również doświadczenie w nauczaniu na odległość zdobyte podczas kwarantanny, aby uczyć dzieci ze strefy działań wojennych – niektórzy uczą się zdalnie w ukraińskich szkołach. Dzieci z niepełnosprawnością mają zapewniony dostęp do szkół.
W placówkach oświatowych podległych samorządowi wileńskiemu powstają już dodatkowe stanowiska asystentów nauczycieli, w których wskazane jest zatrudnianie Ukraińców. Stołeczne szkoły zatrudniły już ponad 50 ukraińskich pracowników. Otwarta jest sobotnia szkółka języka ukraińskiego – uczęszcza do niej ponad 200 dzieci.
Klasy z ukraińskim językiem nauczania zostaną utworzone w dziewięciu szkołach w stolicy: w wileńskim progimnazjum Naujininkai, szkole „Ateities ”, gimnazjum na Lipówce „Juventos ”, szkole podstawowej w Kolonii Wileńskiej, progimnazjum Simonasa Stanevičiusa, w szkole przy ulicy Šilo, szkole podstawowej „Vilnios ”, gimnazjum dla dorosłych „Židinio”.
Samorząd miasta Wilna jest również zadowolony ze współpracy pomiędzy szkołą „Gravitacija”, która przeniosła się z Charkowa do Wilna, a przedstawicielami oświaty z Ukrainy i ich koordynatorami na Litwie.
Po lekcjach ukraińscy uczniowie mają do dyspozycji ponad 100 zajęć pozalekcyjnych, na swoje zajęcia zaprasza ponad 10 szkół artystycznych i muzycznych, 19 dziecięcych i młodzieżowych centrów oferuje czas w bezpiecznym i zintegrowanym środowisku, 5 szkół sportowych zaprasza do wyboru z ponad 15 dyscyplin sportowych. Ukraińskie rodziny i dzieci są zaproszone do bezpłatnego uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych i zajęciach w instytucjach podległych samorządowi wileńskiemu – 24 instytucje oferują bezpłatne zajęcia. 11 stołecznych bibliotek stworzyło przytulną oazę spokoju, oferując książki w języku ukraińskim i innych językach dla dzieci uciekających przed wojną na Ukrainie.
Wilno przygotowało mapę-grę stolicy w języku ukraińskim dla ukraińskich dzieci. Wkrótce pojawi się trasa „Nieoczewiste Wilno” oraz „Ukraińskie akcenty w Wilnie”.