„Unia kulinarna”: Tradycyjne wileńskie potrawy wigilijne

Byki świętokrzyskie z soczewicą i grzybami

Składniki:

200 g zielonej soczewicy;

20 g suszonych grzybów;

1 łyżeczka suszonego majeranku;

2 cebule;

1 łyżka suszonego lubczyku albo koperku;

sól i pieprz; 

1 kg ziemniaków (najlepiej mączystych);

200 g mąki pszennej uniwersalnej.

Sposób przygotowania: 

1. Do garnka wsypać soczewicę, grzyby (nie trzeba ich wcześniej moczyć), zalać 1 litrem wody. Gotować na małym ogniu przez 20 minut. Odcedzić (płyn można wykorzystać do zupy) i ostudzić.

2. Soczewicę i grzyby zmielić w maszynce. Dodać majeranek, lubczyk i zrumienioną drobno pokrojoną cebulkę oraz sól i pieprz do smaku.

3. Ziemniaki obrać, ugotować w osolonej wodzie, odcedzić i jeszcze gorące przepuścić przez praskę. Wystudzić, dodać mąkę i szybko wyrobić jednolite ciasto.

4. Odrywać kawałki ciasta i wałkować na podsypanej mąką stolnicy na grubość kilku mm (nie za cienko). Wykrawać kwadraty o wymiarach około 5-7 cm.

5. Nakładać farsz i dokładnie sklejać trzy brzegi (można zrobić wzorek widelcem). Powstają wtedy spore poduszeczki.

6. Byki gotować w osolonej wodzie około 2 minuty od wypłynięcia.

7. Podawać ze zrumienioną cebulką. Wybornie smakują także w następne dni, kiedy podgrzewamy je gotując w wodzie lub podsmażamy na oleju.

Śliżyki (lit. kūčiukai)

Składniki:

500 g mąki pszennej;

20 g świeżych drożdży;

250-280 g wody;

6 łyżek cukru;

1/2 łyżeczki soli;

4 łyżki maku;

4 łyżki oleju roślinnego.

Sposób przygotowania:

1. Wsypujemy drożdże i cukier do ciepłej wody, mieszamy i odstawiamy na 10 minut, aby drożdże zaczęły działać.

2. Przesiewamy mąkę do dużej miski, dodajemy sól, a następnie wlewamy aktywne drożdże i dodajemy olej.

3. Zagniatamy ciasto rękami, aż stanie się elastyczne i nie będzie się kleić do rąk. W razie potrzeby możemy dodać odrobinę mąki lub wody.

4. Do ciasta dodajemy mak. Dokładnie mieszamy.

5. Przykrywamy miskę czystą ściereczką i odstawiamy na około 1 godzinę, aż ciasto podwoi swoją objętość.

6. Gdy ciasto urośnie, dzielimy je na małe kawałki i formujemy wałeczki o grubości około 1 cm. Następnie kroimy wałeczki na małe kawałeczki o wielkości ok. 1 cm.

7. Rozgrzewamy piekarnik do 180ºC i wykładamy blachę papierem do pieczenia. Układamy kawałki ciasta na blasze, zachowując między nimi odstępy.

8. Pieczemy śliżyki przez około 15 minut lub do momentu, gdy staną się złocistobrązowe i chrupiące.

9. Wyjmujemy z piekarnika i studzimy. Śliżyki są gotowe do podania.

Podsyta (lit. aguonpienis)

Składniki:

1 szklanka maku;

2 szklanki wody;

1 łyżka miodu;

1 łyżka cukru.

Sposób przygotowania:

1. Zalewamy mak wrzącą wodą i podgrzewamy, aż ziarna będą na tyle miękkie, że łatwo będzie je rozetrzeć między palcami.

2. Odcedzamy mak, a następnie rozdrabniamy blenderem.

3. Zalewamy zmielony mak wrzącą wodą i mieszamy, aby uzyskać gęste, mleczne „mleko makowe”. Jeśli wolimy podsytę bez drobinek maku, przecedzamy całość przez drobne sitko lub gazę, aby oddzielić płyn od resztek maku. 

4. Doprawiamy podsytę cukrem i miodem, mieszając, aż wszystko się rozpuści. Przelewamy napój do dzbanka i schładzamy.

Racuchy ze śliwkami

Składniki:

8 śliwek świeżych lub suszonych;

150 g mąki pszennej;

1 łyżka cukru;

1/2 łyżeczki sody oczyszczonej;

200 ml mleka;

1 jajko;

masło klarowane lub olej roślinny;

cukier puder.

Sposób przygotowania:

1. Śliwki umyć, pokroić na połówki, usunąć pestki, następnie pokroić na niezbyt grube plasterki. Jeśli używamy śliwek suszonych, to kroimy je w średnią kostkę.

2. Mąkę wsypać do miski, dodać cukier oraz sodę oczyszczoną, wymieszać. Dodać mleko oraz jajko i wymieszać składniki rózgą na jednolitą masę bez grudek. Dodać śliwki i wymieszać łyżką.

3. Nakładać po około 1,5 łyżki ciasta i po 4 plasterki śliwek na rozgrzany tłuszcz na patelni i smażyć przez około 1,5 minuty na złoty kolor. Przewrócić na drugą stronę i powtórzyć smażenie.

4. Podawać np. z cukrem pudrem.