12 kwietnia, w sobotę, w parku Zakręt w Wilnie po raz jedenasty odbędzie się Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych „Tropem Wilczym”. Wydarzenie jest współorganizowane przez Ambasadę Rzeczypospolitej Polskiej w Wilnie, młodzież polską na Litwie oraz stowarzyszenie „Sporto renginiai”. Ma na celu uhonorowanie niezłomnych polskich bohaterów podziemia antykomunistycznego i antysowieckiego, którzy po II wojnie światowej nie złożyli broni i kontynuowali walkę o wolność i niepodległość.
1963 – to rok, w którym z bronią w ręku poległ ostatni Żołnierz Wyklęty, Józef Franczak, ps. Laluś. Stąd nieprzypadkowy jest dystans, którym pobiegną uczestnicy, o symbolicznej długości 1963 metrów. Uczestnicy biegu będą mogli zmierzyć się również z trasami o długości 5,2 km, 10,5 km i półmaratonem.
Międzynarodowe wydarzenie
– W tej chwili na Bieg „Tropem Wilczym“ już się zarejestrowało blisko 800 uczestników. Mamy jeszcze parę dni na zgłoszenie się, więc myślę, że będzie nas znacznie więcej, zwłaszcza że w sobotę meteorolodzy zapowiadają prawdziwie wiosenną, ciepłą pogodę – poinformował TVP Wilno Evaldas Martinka, współorganizator przedsięwzięcia ze stowarzyszenia „Sporto renginiai”.
Co roku w biegu bierze udział około tysiąca uczestników, wśród których liczną grupę stanowią uczniowie polskich szkół na Litwie, harcerze, mieszkańcy Wilna oraz goście.
Jak dodał nasz rozmówca, rozpiętość wiekowa uczestników Biegu Pamięci jest spora: najmłodsza zawodniczka ma 3 lata i pochodzi z Druskienik, natomiast najstarszy biegacz liczy 78 lat.
Uczestnicy do parku Zakret przyjadą z różnych zakątków Litwy, ale nie tylko, bo wydarzenie ma charakter międzynarodowy. W tym roku znaczna grupa biegaczy wysłała zgłoszenia z Łotwy oraz Polski.
Start o godz 10:00
W dniu Biegu Pamięci, od godziny 9:00, w parku Zakret (lit. Vingis) przy ul. Čiurlionio 100 uczestnicy będą mogli odebrać swoje numery startowe. O godzinie 10:00 rozpocznie się pierwszy bieg na 1963 metry. Pół godziny później wystartują zawodnicy mierzący się z dłuższymi dystansami – 5,2 km, 10,5 km oraz półmaratonem.
Na mecie na każdego uczestnika będzie czekał unikalny medal, który jest stałym elementem biegu „Tropem Wilczym”. Jego projekt zmienia się co roku, nawiązując do historii Żołnierzy Wyklętych i ich walki o niepodległość. Zwycięzcy poszczególnych dystansów zostaną nagrodzeni pucharami oraz pamiątkowymi nagrodami, ufundowanymi przez Ambasadę RP w Wilnie i partnerów.
– Życzę uczestnikom Biegu Pamięci Żołnierzy Wyklętych „Tropem Wilczym” dobrej pogody i dobrego nastroju. Musimy pamiętać o istocie tego wydarzenia. Niepodległość, o którą walczyli żołnierze, jest wartością ponadczasową. Mam nadzieję, że zawsze będziemy się cieszyli wolnością – podkreśla Evaldas Martinka.
Wydarzenie odbywa się pod patronatem medialnym TVP Wilno.
ŻOŁNIERZE WYKLĘCI
Walka Żołnierzy Wyklętych była pierwszym odruchem samoobrony społeczeństwa polskiego przeciwko sowieckiej agresji i narzuconym siłą władzom komunistycznym, ale też przykładem najliczniejszej antykomunistycznej konspiracji zbrojnej w skali europejskiej, obejmującej teren całej Polski, w tym także utracone na rzecz Związku Sowieckiego Kresy Wschodnie II RP.
Najintensywniejszy zbrojny opór przeciw sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej ZSRR przypadł na rok 1945. Szacuje się, że w ciągu kolejnych lat aktywności w różnych organizacjach podziemnych w powojennej Polsce działało nawet 180 tys. osób. Podziemie niepodległościowe działało również na Kresach Wschodnich, włączonych w wyniku umowy PKWN do ZSRR we wrześniu 1944 roku, szczególnie na ziemiach grodzieńskiej, nowogródzkiej i wileńskiej.
Ostatnim członkiem ruchu oporu był Józef Franczak ps. „Lalek”, który zginął w obławie w Majdanie Kozic Górnych pod Piaskami (woj. lubelskie) osiemnaście lat po wojnie – 21 października 1963 roku.
Władze PRL uznawały działalność żołnierzy podziemia niepodległościowego za zbrodniczą, jednocześnie milcząc o represjach, jakim byli poddawani oni przede wszystkim w okresie stalinizmu.
Sformułowanie „Żołnierze Wyklęci” powstało w 1993 roku – po raz pierwszy użyto go w tytule wystawy „Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r.”, zorganizowanej przez Ligę Republikańską na Uniwersytecie Warszawskim. Jego autorem był Leszek Żebrowski.
„Żołnierze Wyklęci – bohaterowie antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienia dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu” – podkreślił Sejm RP, który w 2011 r. ustanowił 1 marca Narodowym Dniem Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.
