Pianista Gabrielius Alekna, mieszkający w Nowym Jorku, odzyskał obywatelstwo litewskie. Twierdzi, że jest wdzięczny za taki przywilej i podkreśla, że nigdy nie miał wątpliwości co do swojej więzi z ojczyzną.
„Nigdy nie miałem wątpliwości, że jestem Litwinem i że to jest dla mnie bardzo ważne, zwłaszcza teraz, kiedy tożsamość narodowa, moim zdaniem, jest ważniejsza niż kiedykolwiek wcześniej” – powiedział G. Alekna w tym tygodniu dla BNS.
„Rozumiem, że zgodnie z obowiązującym prawem i Konstytucją Litwy obywatelstwo litewskie to dla mnie nie tyle prawo, ile wielki zaszczyt i przywilej” – zaznaczył pianista.
Prezydent Gitanas Nausėda 3 kwietnia podpisał dekret przywracający Aleknie obywatelstwo, opierając się na przepisach ustawy pozwalającej na jego przywrócenie osobie ze względu na szczególne zasługi dla państwa.
„Całe moje życie, działalność zawodowa i osobista były i są bardzo mocno związane z Litwą, z jej kulturą. Zawsze tak się czułem i chcę utrzymać tę bliską więź, być częścią życia kulturalnego i duchowego Litwy” – powiedział G. Alekna.
„To, co robię jako muzyk, w dużej mierze związane jest z Litwą, z litewską muzyką, z litewską kulturą” – dodał.
„Musiałem własnoręcznie zrzec się obywatelstwa litewskiego”
50-letni pianista, urodzony na Litwie, wyjechał do Stanów Zjednoczonych na studia, gdzie później zamieszkał na stałe i założył rodzinę.
„Historia jest taka, że studiowałem w USA, w Nowym Jorku, od 1996 roku – to już dawno. Potem zostałem w tym kraju, ożeniłem się, mam rodzinę, dzieci, które jako urodzone w USA są automatycznie obywatelami amerykańskimi. Sam zostałem (obywatelem USA – BNS) i, ponieważ Konstytucja nie przewiduje możliwości podwójnego obywatelstwa, w końcu zwróciłem się do prezydenta z prośbą o zachowanie litewskiego obywatelstwa” – powiedział Alekna dla BNS.
Według niego, wniosek o zachowanie obywatelstwa litewskiego został złożony w 2021 roku, ale z powodów prawnych nie został przyjęty. Zaproponowano mu alternatywną drogę – samodzielne zrzeczenie się obywatelstwa, by mogło być ono przywrócone ze względu na zasługi dla kraju.
Zgodnie z prawem, obywatel Litwy może mieć również obywatelstwo innego kraju, jeśli litewskie obywatelstwo zostało mu przywrócone ze względu na szczególne zasługi. Takie obywatelstwo może być przywrócone osobie, która uzyskała je z urodzenia, ale później je utraciła.
Choć Alekna otrzymał obywatelstwo amerykańskie już w 2014 roku, mając nadzieję na zachowanie obywatelstwa litewskiego, nie zrzekł się go aż do 2023 roku.
„Musiałem własnoręcznie zrzec się obywatelstwa litewskiego, zapłacić grzywnę za niezrzeczenie się go w odpowiednim czasie i ponownie złożyć wniosek. Za każdym razem cały proces trwał bardzo długo – dłużej, niż przewiduje ustawa” – powiedział. – „Są określone terminy, w których Ministerstwo Spraw Wewnętrznych musi udzielić odpowiedzi, przekazać wniosek Komisji ds. Obywatelstwa, a komisja musi go rozpatrzyć itd. Wszystkie te terminy były znacznie przedłużone.”
Alekna przyznał, że nie wiedział o podpisanym przez prezydenta dekrecie przywracającym mu obywatelstwo, dopóki nie skontaktowała się z nim redakcja BNS.
„Kiedy napisaliście wiadomość, że chcecie porozmawiać na temat obywatelstwa (– BNS), natychmiast wszystko rzuciłem i zacząłem szukać tego dekretu. Już rozmawialiśmy, ale moja żona jeszcze nawet o tym nie wie, bo jest teraz w pracy i nie mogła do mnie oddzwonić” – śmiał się Alekna.
„Sprawdziłem ten dekret jeszcze raz i napisałem do moich prawników, którzy też go nie widzieli. (...) Minęło już tyle czasu, że po prostu przestaliśmy tak aktywnie sprawdzać te dekrety” – dodał.
Litwa bliska całej rodzinie
Według Alekny, on i jego rodzina co roku wracają latem na Litwę.
„Dzieciom się podoba, żonie niesamowicie się podoba. Bardzo świadomie pielęgnujemy tę część ich tożsamości, że są częściowo Litwinami” – opowiedział.
Oboje dzieci pianisty mówią po litewsku i posiadają obywatelstwo litewskie.
„Dla dzieci jest łatwiej, gdy jedno z rodziców jest obywatelem Litwy. Wtedy mogą być obywatelami Litwy do 16. roku życia, a potem muszą oficjalnie wybrać jedno obywatelstwo” – powiedział G. Alekna.
Dodał też, że chętnie wróciłby do Europy, by tam żyć i pracować, ale decyzję taką warunkuje wiele czynników.
„Ale niezależnie od miejsca zamieszkania, czuję się częścią Litwy i teraz, gdy przywrócono mi obywatelstwo litewskie, pomoże mi to utrzymać tę więź” – podkreślił.
Gabrielius Alekna studiował w latach 1993–1996 na Litewskiej Akademii Muzyki, a w latach 1996–2006 w Juilliard School w Nowym Jorku. W latach 2002–2004 wykładał w Juilliard, a w latach 2011–2016 w Akademii Muzycznej Uniwersytetu Witolda Wielkiego.
W 2011 roku uzyskał tytuł docenta, a w trakcie kariery zdobył wiele nagród na międzynarodowych konkursach.
Głównym przedmiotem jego badań są niepublikowane utwory fortepianowe kompozytora i pianisty Vytautasa Bacevičiusa, ich redakcja i przygotowanie zbioru.
