W 1. części debaty parlamentarnej organizowanej przez TVP Wilno przybyli przedstawiciele partii politycznych, biorących udział w wyborach, odpowiadali na pytanie: Jak rozwiązać problemy zgłaszane przez polską mniejszość narodową na Litwie i utrzymać dobre relacje polsko-litewskie?
Zdaniem Arvydasa Balčiusa z partii „Droga Odwagi“: „stosunki nie są złe, aby je polepszać w jakikolwiek sposób”. Są sprawy, nad którymi trzeba popracować – Litwa powinna nadrobić zaległości, przede wszystkim jest to system sądownictwa, poszanowanie praw dzieci i kwestie powiązane z oświatą. Według niego, stosunki społeczne muszą być oparte na wzajemności i poszanowaniu, “bez tego dzieci w naszych krajach nie otrzymają dobrego wykształcenia”.
Przedstawiciel partii „Wolność i Sprawiedliwość” Artūras Zuokas, oznajmił, że partia ma przygotowaną „Strategię Wileńszczyzna 2040”, która wyraźnie mówi o problemach zaistniałych na Wileńszczyźnie i co trzeba zrobić, żeby ta sytuacja się polepszyła. Wiele uwagi w programie poświęcono dla „srebrnej ekonomiki”, która może być dostosowana do mniejszości polskiej na Litwie.
Ewelina Dobrowolska z Partii Wolności podkreśliła, że powinniśmy mówić nie tylko o problemach mniejszości polskiej w relacjach polsko-litewskich, ale też o Polakach na Litwie jako obywatelach Litwy. Przygotowany przez nią projekt o mniejszościach narodowych ma zapewnić poszanowanie praw mniejszości narodowych, jakościowe wykształcenie, a także problem istniejących szkół polsko-rosyjskich.
Nendrė Černiauskienė z Litewskiej Partii Ludowej oznajmiła, że partia dąży, aby każda mniejszość była lojalna i patriotyczna wobec kraju, w którym mieszka. Zwróciła uwagę, na powstawanie „Solidarności” i jej działaczy, na których jej zdaniem, powinni się wzorować wszyscy przedstawiciele mniejszości narodowych. Powiedziała: „Nie powinniśmy dzielić, ale dążyć do jednego celu”.
„Problemy są liczne, przede wszystkim dlatego, że litewscy politycy nie udzieliły Polakom wystarczająco uwagi. Nie reprezentowali mniejszości polskiej, ale tylko własne interesy” – powiedział Justas Džiugelis, przedstawiciel partii Związek Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci. Jego zdaniem, wpłynęło to na jakość oświaty. Polityk wyraził również nadzieję, że będzie przyjęta ustawa o nowych zasadach edukacji. Przypomniał, że to właśnie z inicjatywy opozycji była przyjęta ustawa w roku 1994, kiedy „Polacy nie wiedzieli, kto może ich reprezentować”. Dodał, że Związek Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci dostrzega problemy Polaków i jest gotowy do ich reprezentowania.
Povilas Gylys z Partii Centrum-Narodowcy podkreślił, że Polskę z Litwą łączą trzy płaszczyzny: sąsiedztwo, zorganizowana wspólnota Polska na Litwie oraz to, że oba kraje są członkami NATO i Unii Europejskiej. W związku z tym, zdaniem polityka, oba kraje powinny współpracować i rozwiązywać różne kwestie.
„Moje doświadczenie pokazuje, że musimy mieć mocną siłę reprezentacyjną. Nie możemy poddać się i być rozdzieleni; tylko będąc razem możemy osiągnąć to, by nasze interesy były zauważane” – powiedział Jarosław Narkiewicz. Przedstawiciel Akcji Wyborczej Polaków na Litwie - Związku Chrześcijańskich Rodzin podkreślił, że dzięki podjętym działaniom oświata jest teraz w bardzo dobrym stanie: zostały zachowane szkoły, jest ulepszana jakość nauczania. Dodał, że każda rodzina powinna mieć podstawy wychowania chrześcijańskiego. J. Narkiewicz oświadczył, że jego partia może reprezentować każdą osobę, niezależnie od narodowości.
"Nie powiedziałbym, że problemy mniejszości polskiej są rzeczywiście «problemami», ponieważ są to tacy sami obywatele jak i Litwini" - powiedział Valdas Tutkus z Litewskiej Socjaldemokratycznej Partii Pracy. Kandydat do Sejmu podkreślił, że Polska inicjowała ważne działania w litewskiej polityce zagranicznej dot. przyjęcia kraju do Unii Europejskiej i NATO. Uważa on, że na rozwiązanie problemów mniejszości narodowej ma wpływ osobista przyjaźń głów obu państw - Polski i Litwy.
"Problemy mogą być rozwiązane w prosty sposób - musimy posiadać wspólny cel, ponieważ nic tak nie zbliża obywateli jak wspólna wizja przyszłości Litwy" - powiedział Saulius Lapėnas z Związku Solidarności Pokoleń - Zjednoczenia na rzecz Litwy. Uważa on, że interesy Polski i Litwy są bardzo zbieżne i jest to dobra przesłanka, aby rozwiązać problemy.
Tomas Pačėsas, przedstawiciel partii Litwa dla Wszystkich zaznaczył, że od 2001 do 2011 roku mieszkał w Polsce i jest świadkiem, jak się na przestrzeni lat zmieniały relacje między Polską a Litwą. Uważa on, że rozwiązanie problemów mniejszości polskiej będzie możliwe wtedy, gdy między Polską a Litwą będzie współpraca na arenie międzynarodowej.
Edita Rudelienė z Ruchu Liberałów Republiki Litewskiej uważa, że partnerstwo Polski i Litwy jest ważne, aby głos obu państw słyszano w UE. Kandydatka stwierdziła, że oba kraje są dobrym przykładem, jak się odbywa wymiana kulturalna. Zaznaczyła też, że w programie partii jest osobna część, dotycząca mniejszości narodowych m.in. mówi się o oryginalnej pisowni nazwisk i o tym, że język polski musi być nauczany w szkole.
Tomas Tomilinas z Litewskiego Związku Chłopów i Zielonych zwrócił uwagę, że po wygranych wyborach w 2016 roku sytuacja znacząco się zmieniła, a stosunki polsko-litewskie nigdy nie były takie dobre jak teraz. Zaznaczył również, że Litwa przejęła mnóstwo rozwiązań z Polski, szczególnie w dziedzinie polityki socjalnej.
Remigijus Lapinskas z Litewskiej Partii Zielonych stwierdził, że wszyscy powinni mieć takie same możliwości. Zwrócił uwagę między innymi na kwestię dot. egzaminu z języka polskiego, który nie jest w litewskim systemie oświaty uznawany za język obcy.
Jonas Viesulas z Związku Chrześcijańskiego podkreślił, że termin „mniejszość narodowa” powinien z litewskiego prawa zostać usunięty, gdyż jest to pewnego rodzaju poniżenie. Kandydat do Sejmu podkreślił także, że Polak mieszkający na Litwie to przede wszystkim obywatel.
Kandydatka Partii Pracy Alicija Ščerbaitė oznajmiła, że przedstawiciele wszystkich mniejszości narodowych na Litwie powinni usiąść przy okrągłym stole i omówić problemy i sposoby ich rozwiązania. Dodała również, że politycy powinni przestać się kierować zasadą „dziel i rządź“.
Vaidas Navickas z Litewskiej Partii Socjaldemokratycznej podkreślił, że wszystkie wspólnoty narodowe są częścią litewskiego społeczeństwa. Zadeklarował, że partia będzie działać na rzecz wszystkich obywateli. Polityk zaznaczył również, że powinno więcej się inwestować w szkoły, kulturę i media mniejszości narodowych.
Przedstawiciel partii „Wolność i Sprawiedliwość” Artūras Zuokas, oznajmił, że partia ma przygotowaną „Strategię Wileńszczyzna 2040”, która wyraźnie mówi o problemach zaistniałych na Wileńszczyźnie i co trzeba zrobić, żeby ta sytuacja się polepszyła. Wiele uwagi w programie poświęcono dla „srebrnej ekonomiki”, która może być dostosowana do mniejszości polskiej na Litwie.
Ewelina Dobrowolska z Partii Wolności podkreśliła, że powinniśmy mówić nie tylko o problemach mniejszości polskiej w relacjach polsko-litewskich, ale też o Polakach na Litwie jako obywatelach Litwy. Przygotowany przez nią projekt o mniejszościach narodowych ma zapewnić poszanowanie praw mniejszości narodowych, jakościowe wykształcenie, a także problem istniejących szkół polsko-rosyjskich.
Nendrė Černiauskienė z Litewskiej Partii Ludowej oznajmiła, że partia dąży, aby każda mniejszość była lojalna i patriotyczna wobec kraju, w którym mieszka. Zwróciła uwagę, na powstawanie „Solidarności” i jej działaczy, na których jej zdaniem, powinni się wzorować wszyscy przedstawiciele mniejszości narodowych. Powiedziała: „Nie powinniśmy dzielić, ale dążyć do jednego celu”.
„Problemy są liczne, przede wszystkim dlatego, że litewscy politycy nie udzieliły Polakom wystarczająco uwagi. Nie reprezentowali mniejszości polskiej, ale tylko własne interesy” – powiedział Justas Džiugelis, przedstawiciel partii Związek Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci. Jego zdaniem, wpłynęło to na jakość oświaty. Polityk wyraził również nadzieję, że będzie przyjęta ustawa o nowych zasadach edukacji. Przypomniał, że to właśnie z inicjatywy opozycji była przyjęta ustawa w roku 1994, kiedy „Polacy nie wiedzieli, kto może ich reprezentować”. Dodał, że Związek Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci dostrzega problemy Polaków i jest gotowy do ich reprezentowania.
Povilas Gylys z Partii Centrum-Narodowcy podkreślił, że Polskę z Litwą łączą trzy płaszczyzny: sąsiedztwo, zorganizowana wspólnota Polska na Litwie oraz to, że oba kraje są członkami NATO i Unii Europejskiej. W związku z tym, zdaniem polityka, oba kraje powinny współpracować i rozwiązywać różne kwestie.
„Moje doświadczenie pokazuje, że musimy mieć mocną siłę reprezentacyjną. Nie możemy poddać się i być rozdzieleni; tylko będąc razem możemy osiągnąć to, by nasze interesy były zauważane” – powiedział Jarosław Narkiewicz. Przedstawiciel Akcji Wyborczej Polaków na Litwie - Związku Chrześcijańskich Rodzin podkreślił, że dzięki podjętym działaniom oświata jest teraz w bardzo dobrym stanie: zostały zachowane szkoły, jest ulepszana jakość nauczania. Dodał, że każda rodzina powinna mieć podstawy wychowania chrześcijańskiego. J. Narkiewicz oświadczył, że jego partia może reprezentować każdą osobę, niezależnie od narodowości.
"Nie powiedziałbym, że problemy mniejszości polskiej są rzeczywiście «problemami», ponieważ są to tacy sami obywatele jak i Litwini" - powiedział Valdas Tutkus z Litewskiej Socjaldemokratycznej Partii Pracy. Kandydat do Sejmu podkreślił, że Polska inicjowała ważne działania w litewskiej polityce zagranicznej dot. przyjęcia kraju do Unii Europejskiej i NATO. Uważa on, że na rozwiązanie problemów mniejszości narodowej ma wpływ osobista przyjaźń głów obu państw - Polski i Litwy.
"Problemy mogą być rozwiązane w prosty sposób - musimy posiadać wspólny cel, ponieważ nic tak nie zbliża obywateli jak wspólna wizja przyszłości Litwy" - powiedział Saulius Lapėnas z Związku Solidarności Pokoleń - Zjednoczenia na rzecz Litwy. Uważa on, że interesy Polski i Litwy są bardzo zbieżne i jest to dobra przesłanka, aby rozwiązać problemy.
Tomas Pačėsas, przedstawiciel partii Litwa dla Wszystkich zaznaczył, że od 2001 do 2011 roku mieszkał w Polsce i jest świadkiem, jak się na przestrzeni lat zmieniały relacje między Polską a Litwą. Uważa on, że rozwiązanie problemów mniejszości polskiej będzie możliwe wtedy, gdy między Polską a Litwą będzie współpraca na arenie międzynarodowej.
Edita Rudelienė z Ruchu Liberałów Republiki Litewskiej uważa, że partnerstwo Polski i Litwy jest ważne, aby głos obu państw słyszano w UE. Kandydatka stwierdziła, że oba kraje są dobrym przykładem, jak się odbywa wymiana kulturalna. Zaznaczyła też, że w programie partii jest osobna część, dotycząca mniejszości narodowych m.in. mówi się o oryginalnej pisowni nazwisk i o tym, że język polski musi być nauczany w szkole.
Tomas Tomilinas z Litewskiego Związku Chłopów i Zielonych zwrócił uwagę, że po wygranych wyborach w 2016 roku sytuacja znacząco się zmieniła, a stosunki polsko-litewskie nigdy nie były takie dobre jak teraz. Zaznaczył również, że Litwa przejęła mnóstwo rozwiązań z Polski, szczególnie w dziedzinie polityki socjalnej.
Remigijus Lapinskas z Litewskiej Partii Zielonych stwierdził, że wszyscy powinni mieć takie same możliwości. Zwrócił uwagę między innymi na kwestię dot. egzaminu z języka polskiego, który nie jest w litewskim systemie oświaty uznawany za język obcy.
Jonas Viesulas z Związku Chrześcijańskiego podkreślił, że termin „mniejszość narodowa” powinien z litewskiego prawa zostać usunięty, gdyż jest to pewnego rodzaju poniżenie. Kandydat do Sejmu podkreślił także, że Polak mieszkający na Litwie to przede wszystkim obywatel.
Kandydatka Partii Pracy Alicija Ščerbaitė oznajmiła, że przedstawiciele wszystkich mniejszości narodowych na Litwie powinni usiąść przy okrągłym stole i omówić problemy i sposoby ich rozwiązania. Dodała również, że politycy powinni przestać się kierować zasadą „dziel i rządź“.
Vaidas Navickas z Litewskiej Partii Socjaldemokratycznej podkreślił, że wszystkie wspólnoty narodowe są częścią litewskiego społeczeństwa. Zadeklarował, że partia będzie działać na rzecz wszystkich obywateli. Polityk zaznaczył również, że powinno więcej się inwestować w szkoły, kulturę i media mniejszości narodowych.
W debacie udział wzięli:
1 ARVYDAS BALČIUS „Droga Odwagi“ („Drąsos kelias”)
2 ARTŪRAS ZUOKAS „Wolność i Sprawiedliwość” („Laisvė ir teisingumas”)
3 EVELINA DOBROVOLSKA /EWELINA DOBROWOLSKA/ Partia Wolności („Laisvės partija” )
4 NENDRĖ ČERNIAUSKIENĖ Litewska Partia Ludowa („Lietuvos Liaudies Partija”)
5 JUSTAS DŽIUGELIS Związek Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci („Tėvynės sąjunga - lietuvos krikščionys demokratai”)
6 POVILAS GYLYS Partia Centrum-Narodowcy („CENTRO PARTIJA – TAUTININKAI”)
7 brak przedstawiciela
8 JAROSLAV NARKEVIČ /JAROSŁAW NARKIEWICZ / Akcja Wyborcza Polaków na Litwie – Związek Chrześcijańskich Rodzin („LIETUVOS LENKŲ RINKIMŲ AKCIJA - KRIKŠČIONIŠKŲ ŠEIMŲ SĄJUNGA”)
9 VALDAS TUTKUS Litewska Socjaldemokratyczna Partia Pracy („LIETUVOS SOCIALDEMOKRATŲ DARBO PARTIJA”)
10 SAULIUS LAPĖNAS Związek Solidarności Pokoleń – Zjednoczenie na rzecz Litwy („KARTŲ SOLIDARUMO SĄJUNGA - SANTALKA LIETUVAI”)
11 TOMAS PAČĖSAS „Litwa dla Wszystkich” („Lietuva visų”)
12 EDITA RUDELIENĖ Ruch Liberałów Republiki Litewskiej („LIETUVOS RESPUBLIKOS LIBERALŲ SĄJŪDIS”)
13 TOMAS TOMILINAS Litewski Związek Chłopów i Zielonych („LIETUVOS VALSTIEČIŲ IR ŽALIŲJŲ SĄJUNGA”)
14 REMIGIJUS LAPINSKAS Litewska Partia Zielonych („LIETUVOS ŽALIŲJŲ PARTIJA”)
15 JONAS VIESULAS Związek Chrześcijański („KRIKŠČIONIŲ SĄJUNGA”)
16 ALICIJA ŠČERBAITĖ Partia Pracy („DARBO PARTIJA”)
17 VAIDAS NAVICKAS Litewska Partia Socjaldemokratyczna („Lietuvos socialdemokratų partija”)
1 ARVYDAS BALČIUS „Droga Odwagi“ („Drąsos kelias”)
2 ARTŪRAS ZUOKAS „Wolność i Sprawiedliwość” („Laisvė ir teisingumas”)
3 EVELINA DOBROVOLSKA /EWELINA DOBROWOLSKA/ Partia Wolności („Laisvės partija” )
4 NENDRĖ ČERNIAUSKIENĖ Litewska Partia Ludowa („Lietuvos Liaudies Partija”)
5 JUSTAS DŽIUGELIS Związek Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci („Tėvynės sąjunga - lietuvos krikščionys demokratai”)
6 POVILAS GYLYS Partia Centrum-Narodowcy („CENTRO PARTIJA – TAUTININKAI”)
7 brak przedstawiciela
8 JAROSLAV NARKEVIČ /JAROSŁAW NARKIEWICZ / Akcja Wyborcza Polaków na Litwie – Związek Chrześcijańskich Rodzin („LIETUVOS LENKŲ RINKIMŲ AKCIJA - KRIKŠČIONIŠKŲ ŠEIMŲ SĄJUNGA”)
9 VALDAS TUTKUS Litewska Socjaldemokratyczna Partia Pracy („LIETUVOS SOCIALDEMOKRATŲ DARBO PARTIJA”)
10 SAULIUS LAPĖNAS Związek Solidarności Pokoleń – Zjednoczenie na rzecz Litwy („KARTŲ SOLIDARUMO SĄJUNGA - SANTALKA LIETUVAI”)
11 TOMAS PAČĖSAS „Litwa dla Wszystkich” („Lietuva visų”)
12 EDITA RUDELIENĖ Ruch Liberałów Republiki Litewskiej („LIETUVOS RESPUBLIKOS LIBERALŲ SĄJŪDIS”)
13 TOMAS TOMILINAS Litewski Związek Chłopów i Zielonych („LIETUVOS VALSTIEČIŲ IR ŽALIŲJŲ SĄJUNGA”)
14 REMIGIJUS LAPINSKAS Litewska Partia Zielonych („LIETUVOS ŽALIŲJŲ PARTIJA”)
15 JONAS VIESULAS Związek Chrześcijański („KRIKŠČIONIŲ SĄJUNGA”)
16 ALICIJA ŠČERBAITĖ Partia Pracy („DARBO PARTIJA”)
17 VAIDAS NAVICKAS Litewska Partia Socjaldemokratyczna („Lietuvos socialdemokratų partija”)
Więcej na ten temat
