Wilno planuje odnowić teren Wielkiej Synagogi Wileńskiej do 2026 r.

Wilno planuje odnowić teren Wielkiej Synagogi Wileńskiej do 2026 r., fot. Getty Images/Universal Images Group/Prisma
podpis źródła zdjęcia

Władze Wilna planują do 2026 r. odnowić teren Wielkiej Synagogi Wileńskiej na starym mieście w stolicy Litwy. W miejscu tym ma powstać plac z ogrodem pamięci oraz centrum społeczności żydowskiej.

W czwartek władze miasta i Fundacja Dobrej Woli podpisały porozumienie w sprawie upamiętnienia miejsca, które jest święte dla litewskich Żydów. 

„Wielu wilnian wie, dlaczego Wilno było nazywane Jerozolimą Północy” – powiedział w komunikacie prasowym mer Wilna Remigijus Šimašius. „Dziś wyblakłe hebrajskie napisy na budynkach dawnego getta wileńskiego, tablice pamiątkowe i pomniki świadczą o historii żydowskiej duchowości i nauki”.  

„Uzgodniliśmy, w jaki sposób na miejscu zniszczonej przez Sowietów Wielkiej Synagogi stworzymy nowe centrum atrakcji dla Litwinów i zagranicznych gości” – dodał.  

Badania archeologiczne na terenie Wielkiej Synagogi w Wilnie, która została zniszczona w czasie II wojny światowej i w czasach sowieckich, rozpoczęły się w 2011 r. Archeolodzy odkopali m.in. podstawy dwóch filarów bimy, czyli podwyższonej platformy, z której czytano Torę, oraz miejsca dwóch mykw (łaźni rytualnych), a także potężną zewnętrzną ścianę tylną i część podłogi Wielkiej Synagogi. 

Nie wiadomo dokładnie, kiedy powstała Wielka Synagoga Wileńska. Historycy uważają, że została zbudowana po tym, jak król Władysław IV Waza w 1633 r. wydał przywilej na założenie dzielnicy żydowskiej w Wilnie. Architekt synagogi nie jest znany. 

Wielka Synagoga była jedną z największych żydowskich instytucji religijnych w Europie Wschodniej. Była znana jako ważne żydowskie centrum duchowe i edukacyjne, dzięki któremu Wilno zyskało miano Jerozolimy Północy. 

Synagoga miała 25 m długości, nieco ponad 22 m szerokości i 12 m wysokości. Ponieważ nie wolno było wznosić synagog wyżej niż kościołów, budowla została wkopana w ziemię na głębokość 2 m.   

Mówi się, że wielkością i przepychem ten żydowski dom modlitwy przewyższał wszystkie synagogi budowane w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Niektóre źródła historyczne podają, że mieściła ona do 5 tys. osób.  

Wielka Synagoga i inne budynki kompleksu zostały poważnie uszkodzone w czasie II wojny światowej.   

W latach 1955–1957 pozostałości budynków zostały zrównane z ziemią, a w 1964 r. na ich miejscu wybudowano nieczynne już przedszkole. 
źródło: BNS, fot. Getty Images/Universal Images Group/Prisma
Więcej na ten temat