Sejm przyjął projekt budżetu państwa na przyszły rok. Posłowie dali zielone światło rządowemu planowi podniesienia w 2023 r. m.in. minimalnej płacy miesięcznej oraz wynagrodzeń dla nauczycieli, medyków, pracowników kultury i urzędników ustawowych, przyjęcia środków na wyrównanie kosztów energii dla mieszkańców i przedsiębiorców oraz zwiększenia wydatków na obronność.
Za przyjęciem przyszłorocznego budżetu opowiedziało się 73 posłów, przy 43 głosach przeciw i 6 wstrzymujących się.
Planowane dochody budżetowe mają wynieść 15,5 mld EUR, a środki – 18,6 mld EUR. Deficyt budżetowy na 2023 r. prognozowany jest na 4,9% PKB, a dług publiczny na 42,9% PKB. Wskaźniki zostały oszacowane na podstawie prognozy Ministerstwa Finansów zakładającej wzrost litewskiego PKB na poziomie 1,4% w przyszłym roku.
Projekt budżetu był różnie postrzegany przez partie rządzące i opozycyjne, przy czym koalicjanci określili przyszłoroczny budżet jako jakościowy. Wyróżnili planowane na przyszły rok środki wsparcia dla mieszkańców i przedsiębiorców w związku z wysokimi cenami energii, a także planowane podwyżki płac dla pracowników różnych sektorów, minimalnej płacy miesięcznej, stawki dochodów niepodlegających opodatkowaniu, emerytur i świadczeń socjalnych.
„To dobry budżet, bo realizuje kilka celów, które są kluczowe na ten czas. Przede wszystkim łagodzi podwyżki cen energii dla mieszkańców i dla biznesu, wzmacnia klasę średnią poprzez podniesienie stawki dochodów niepodatkowych i w ogóle podnosi dochody. Skupia się nie tylko na najniżej zarabiających, ale także na klasie średniej i wspieraniu klimatu inwestycyjnego Litwy” – powiedziała przed głosowaniem minister gospodarki Aušrinė Armonaitė.
Poseł Vytautas Mitalas, kolega ministra z grupy politycznej Partii Wolności, oraz poseł Eugenijus Gentvilas z grupy politycznej Ruch Liberałów również stwierdzili, że budżet jest dobrze wyważony, biorąc pod uwagę obecną niepewność gospodarczą.
Poseł Mykolas Majauskas z Grupy Politycznej Związek Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci powiedział, że środki przewidziane w budżecie pomogą złagodzić inflację, ponieważ najsłabsze grupy mieszkańców będą miały zwiększone dochody o ok. 30%, co ma przekroczyć prognozowany wzrost cen w przyszłym roku.
Tymczasem opozycja krytykuje budżet za niewystarczający wzrost dochodów, który pozostaje w tyle za gwałtownie rosnącą inflacją, co powoduje spadek siły nabywczej. Posłowie opozycji stwierdzili też, że środki wsparcia są nieprecyzyjne, gdyż skierowane są do wszystkich mieszkańców, a nie do ich najsłabszych społecznie grup.
„Samo złe zarządzanie finansami publicznymi spowodowało wzrost inflacji o 12%, jeśli wyjmiemy wzrost inflacji determinowany wzrostem cen gazu. Oznacza to, że zmniejszyliśmy siłę nabywczą społeczeństwa o ok. 23%” – podkreślił poseł Algirdas Butkevičius z grupy politycznej Demokraci dla Litwy.
Podkreślił, że w przyszłym roku długoterminowe koszty również będą nieracjonalnie wysokie, ale nie zostaną one wyrównane przez zrównoważone dochody. W rezultacie koszty obsługi długu będą w przyszłości coraz bardziej rosły – ostrzegł Butkevičius.
Poseł Dainius Kepenis z Grupy Politycznej Litewskiego Związku Rolników i Zielonych skrytykował fakt, że planowane na przyszły rok wydatki na ochronę zdrowia przeznaczone są na finansowanie usług medycznych, a środki na promocję zdrowia pozostaną niewystarczające.
Przed głosowaniem nad całością projektu budżetu odrzucono wszystkie zgłoszone przez posłów propozycje zwiększenia środków na różne cele, gdyż opowiedziało się za nimi mniej niż 71 deputowanych. W trwającym kilka godzin głosowaniu nad każdą z propozycji wzięło udział blisko 50 polityków.
Przed drugim czytaniem projektu budżetu deputowani i komisje proponowali dodatkowe wydatki o łącznej wartości 1,3 mld EUR. Po rewizji budżetu w ubiegłą środę zarejestrowano nowe propozycje o wartości kolejnych 600 mln EUR.
Rząd zaakceptował jedynie propozycję posłów koalicji i opozycji, by przeznaczyć dodatkowe 3,6 mln EUR na zapewnienie realizacji funkcji Związku Strzeleckiego. Propozycja ta została poparta przez sejm.
Sejm przegłosował także częściowe zatwierdzenie przez gabinet propozycji posła Kazysa Starkevičiusa, by zezwolić na pożyczanie środków na utrzymanie kolei w imieniu państwa. Rząd zaproponował dopuszczenie pożyczonych środków w przypadku, gdy środki są niewystarczające ze względu na spadek przepływów towarowych z Białorusi i Rosji.
Sejm zdecydował, że stawka dochodów niepodlegających opodatkowaniu wzrośnie do 625 EUR z 540 EUR dla mieszkańców o miesięcznych dochodach wynoszących 1926 EUR. Od 1 stycznia 2023 r. miesięczna płaca minimalna będzie wynosić 840 EUR.
Parlament zgodził się również na zastosowanie obniżonej stawki 9% podatku od towarów i usług (VAT) dla zakładów gastronomicznych na cały najbliższy rok oraz dla klubów sportowych i wykonawców na pierwszą połowę 2023 r.
