Minister spraw zagranicznych Litwy Gabrielius Landsbergis oświadczył, że inicjuje koalicję państw w celu pomocy w bezpiecznym wysłaniu ukraińskiego zboża z portu w Odessie nad Morzem Czarnym, który jest obecnie zablokowany przez siły rosyjskie.
Rosyjska blokada Odessy, największego portu Ukrainy i ważnej bramy dla transportu zboża, zagraża światowym dostawom żywności.
„Przede wszystkim szukamy wsparcia dyplomatycznego i będziemy dążyć do utworzenia pewnej grupy państw, która odblokowałaby Odessę zgodnie z wizją Ukraińców” – oświadczył we wtorek główny dyplomata Litwy.
Landsbergis omówił tę kwestię z minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii Liz Truss podczas swojej niedawnej wizyty w tym kraju. Zasadniczo popiera ona litewską inicjatywę.
„Wielka Brytania pracuje nad pilnym rozwiązaniem, aby wywieźć zboże z Ukrainy” – oznajmiła Truss, cytowana przez media.
Według Landsbergisa Wielka Brytania dysponuje infrastrukturą wojskową, którą mogłaby wysłać na Morze Czarne, aby eskortować statki z ziarnem, ale oba kraje uzgodniły, że na tym etapie nie będą omawiać konkretnych możliwości.
Litewski minister powiedział, że proponowana koalicja nie będzie koordynowana na poziomie NATO, ale „nie oznacza to, że poszczególne kraje NATO nie mogłyby wziąć udziału w tej operacji”.
„Ważne jest, aby nie tylko kraje NATO i UE, ale także kraje, które potrzebują dziś ziarna, wiedziały dokładnie, jaka jest idea” – podkreślił Landsbergis.
„Celem jest poinformowanie krajów Afryki Północnej, Bliskiego Wschodu i Sahelu, że ich dobrobyt i dostęp do żywności zależy od rosyjskiej blokady i jej zniesienia” – dodał.
Rola Turcji
Najwyższy dyplomata Litwy odrzucił obawy, że udział państw NATO w koalicji może być postrzegany jako zaangażowanie Sojuszu w wojnę.
„Nie będzie to eskalacja ani zaangażowanie w wojnę” – zaznaczył. „Chodzi o zabezpieczenie dostaw żywności. Koalicja nie byłaby odpowiedzialna za [...] umożliwienie Ukrainie wyżywienia świata”.
Jednak kraje, które zdecydują się wysłać swoje okręty na Morze Czarne w celu ochrony statków ze zbożem, prawdopodobnie napotkają wyzwania logistyczne. Od czasu inwazji Rosji na Ukrainę Turcja nie pozwala statkom wojskowym przepływać przez cieśninę Bosfor.
„Nie może być mowy o porozumieniu bez Turcji” – powiedział Landsbergis. „Turcja musi być częścią tej koalicji” – dodał.
„Sama Turcja jest importerem zboża, także z Ukrainy” – zauważył.
Landsbergis powiedział, że kilka tygodni temu rozmawiał telefonicznie na ten temat z tureckim ministrem spraw zagranicznych Mevlütem Çavuşoğlu.
Çavuşoğlu przyznał, że „jest to bardzo ważna kwestia i że musimy znaleźć sposoby, aby ją skonkretyzować” – powiedział litewski minister.
Zbliża się pora rozminowywania
Najwyższy litewski dyplomata powiedział również, że „byłoby idealnie, ale niezbyt realistycznie”, gdyby Organizacja Narodów Zjednoczonych zaczęła zajmować się kwestią wywozu zboża z Ukrainy, zauważając, że wymagałoby to zgody Rady Bezpieczeństwa, w której Rosja ma prawo weta.
Minister powiedział, że kraje rozmawiają również o rozminowaniu podejść do portu w Odessie, co „wymaga koalicji z silnymi potęgami morskimi”.
„Uzgodniliśmy, że nie będziemy komentować tej kwestii bardziej szczegółowo, dopóki nie zapadną jasne decyzje” – oznajmił.
W ubiegłym tygodniu szef ONZ Antonio Guterres ostrzegł przed masowym głodem, jeśli nie uda się opanować narastającego światowego kryzysu żywnościowego.
Wezwał Rosję do zakończenia blokady ukraińskiego eksportu zboża przez porty Morza Czarnego.
źródło: BNS, fot. ELTA/URM
Więcej na ten temat
