W środę, 7 lipca, w Wilnie odsłonięto tablicę upamiętniającą XX-wieczną działaczkę publiczną i polityczną, publicystkę, pedagog i ratowniczkę żydowską Stefanię Ladigiene. Na ulicy Trockiej 10 odsłonięto tablicę upamiętniającą Sprawiedliwą Wśród Narodów Świata, która uratowała krytyczkę literacką Irenę Veisaitė z kowieńskiego getta.
„Stefanija Ladigienė reprezentuje naszą prawdziwą Litwę. Nie ten, który próbował przetrwać i zgubił się, nie ten, który współpracował, nie ten, który toczył czasem beznadziejne walki, ale ten, który po prostu odważnie stanął w obliczu ludzkości” – mówił mer miasta Wilna, Remigijus Šimašius, podczas odsłonięcia tablica pamiątkowej.
Ambasadorowie USA, Niemiec i Izraela, a także honorowy obywatel Wilna, Vytautas Landsbergis, przybyli, aby oddać hołd zasłużonym litewskim ratownikom żydów.
Ambasador USA, Robert S. Gilchrist, namawiał do dążenia za przykładem odwagi S. Ladigienė.
„Odmowa dyskryminowania tych, którzy różnią się od nas, jest wyrazem świadomości. Ryzykowanie życia i dobrobytu w celu ochrony bezbronnych jest wyrazem odwagi. Przykład S. Ladigienė powinien być inspiracją i przypomnieniem o wartościach i ideałach godności i powszechnych praw człowieka” – cytuje ambasador w komunikacie prasowym Samorządu Wileńskiego.
Ambasador Niemiec, Matthias Zonas, podziękował Miastu Wilno i merowi za wspieranie pamięci historycznej.
Ambasador Izraela, Yossef Levy, podkreślił znaczenie człowieczeńtwa.
„Chociaż nie znałem Stefanii, uważam, że to wewnętrzna siła popchnęła ją do uratowania żydowskiej dziewczyny. „Ta moc jest siłą ludzkości, która pozwala nam odróżnić dobro od zła i nie tracić człowieczeństwa nawet w najciemniejszych czasach” – powiedział.
Liudvika Pociūnienė, wnuczka S. Ladigienė, dziennikarka i tłumaczka, stwierdziła, że S. Ladigienė przeszła przez trudne czasy na emigracji, ale „wykorzystała każdą minutę na dobrą pracę".
W pierwszej połowie XX wieku S. Ladigienė zasłynęła postępowym światopoglądem: podkreślała niezależność kobiet, niezależność finansową, wykształcenie, wolność, była pierwszą redaktorką pisma „Kobieta”, jedną z pierwszych kobiet wybranych do litewskiego Sejmu.
W czasie okupacji jej mieszkanie odwiedzali i znajdowali schronienie studenci, oficerowie, nauczyciele i między innymi: arcybiskup Mečislovas Reinys, księża Alfonsas Lipniūnas, Ladas Tulaba, poeta Faustas Kirša, pisarze Juozas Keliuotas i Balys Sruoga. S. Ladigienė schroniła I. Veisaitė, krytyczkę literacką, która uciekła z kowieńskiego getta, i opiekowała się nią jak córką.
W 1946 r. S. Ladigienė została aresztowana, skazana na 10 lat więzienia w obozach Pechiora i Taishet została oskarżona o szerzenie antysowieckiej propagandy i agitacji. Stefania Ladigienė wróciła chora z wygnania i zmarła w 1967 r.
W 1946 r. S. Ladigienė została aresztowana, skazana na 10 lat więzienia w obozach Pechiora i Taishet została oskarżona o szerzenie antysowieckiej propagandy i agitacji. Stefania Ladigienė wróciła chora z wygnania i zmarła w 1967 r.
Po jej śmierci została odznaczona Krzyżem Zbawienia Umierających oraz Honorem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata.
źródło: mg/BNS, fot. ELTA/Saulius Žiūra
Więcej na ten temat
