W ramach cyklu (nie)Lokalni poznamy tym razem Kalwarię Wileńską – szczególne miejsce w Wilnie, gdzie znajduje się wyjątkowa pod wieloma względami droga krzyżowa. Anna Jakuniec – żona, matka trojga dzieci, z wykształcenia ekonomistka, która zajmuje się sztuką i fotografią od blisko 20 lat – opowie, dlaczego warto zwiedzić to miejsce oraz pójść najbardziej malowniczą drogą krzyżową w Wilnie.
Werki (lit. Verkiai) to prawobrzeżna dzielnica Wilna, położona na północ od Śnipiszek i na zachód od Antokola. Właśnie w tej dzielnicy, pod adresem Kalvarijų g. 329, znajduje się barokowy kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego (często nazywany Kalwarią Wileńską), który jest centralnym miejscem Kalwarii Wileńskiej. Podróż po tych okolicach warto więc zacząć od tej niezwykłej świątyni.
Historia kościoła
Kalwaria Wileńska wraz z kościołem pw. Znalezienia Krzyża Świętego powstała w okresie, gdy dostęp do Jerozolimy, z powodu ogromnych kosztów podróży, był niemożliwy dla większości wiernych. Dzięki Kalwarii Wileńskiej pielgrzymi, którzy nie mogli udać się do Ziemi Świętej, mieli okazję przeżyć ostatnią podróż Jezusa, będąc w Wilnie.
Zarówno wzgórza dzielnicy, których nazwy zmieniono na Golgotę, Maryję, Syjon i Górę Oliwną, jak i niewielki strumień, przypominający Cedron przepływający przez Jeruzalem, doskonale pasowały do odtworzenia świętego miejsca. Co ciekawe, kościół został zbudowany na wzór Kalwarii Zebrzydowskiej w Polsce.
Początki Kalwarii Wileńskiej sięgają 1662 r., gdy biskup Jerzy Białłozor zdecydował się zbudować świątynię z wdzięczności Bogu za odzyskaną niepodległość i ocalenie Wilna w czasie wojny polsko-rosyjskiej.
Początkowo zbudowano drewniany kościół, a następnie w Dniu Zesłania Ducha Świętego 9 czerwca 1669 r. biskup Aleksander Sapieha poświęcił pierwsze, położone w leśnej przestrzeni, kaplice. Według źródeł historycznych dźwięczały wtedy dzwony wszystkich kościołów miasta, a biskup Sapieha sypał ziemię przywiezioną z Jerozolimy.
Niedługo po tym wydarzeniu, w 1675 r., kościół i klasztor spłonęły, a odbudowano je dopiero po 100 latach. Odnowiono wówczas stacje, zbudowano kaplice drogi krzyżowej i wyświęcono je ponownie. W 1793 r. odbudowano również zakrystię.
W marcu 1963 r. władza sowiecka dokonała zbrodni, wysadzając w powietrze wszystkie kaplice, za wyjątkiem czterech, które stały w pobliżu kościoła. Nie zrujnowano ich, gdyż od wstrząsów mógł runąć również kościół.
W maju 1990 r., niedługo po odzyskaniu przez Litwę niepodległości, rozpoczęto prace nad odbudową kaplic Kalwarii Wileńskiej. W maju 2002 r. poświęcono wszystkie stacje drogi krzyżowej, które możemy podziwiać do dzisiaj.
Wileńska Jerozolima – „sad modlitwy”
Zbudowana na planie krzyża łacińskiego Kalwaria Wileńska mieści się na górze symbolizującej Golgotę. Wnętrze kościoła upiększają sceny z Pisma Świętego malowane techniką al secco (technika malarska polegająca na pokrywaniu suchego tynku) oraz freski z wykorzystaniem modnego w owym czasie efektu optycznego powiększania wnętrz. Co ciekawe, w kościele przechowywane są relikwie świętego krzyża podarowane przez papieża Piusa VI w 1782 r.
W Kalwarii Wileńskiej tradycji nie zniszczył ani czas, ani tragiczna historia. Do dziś miejsce to odwiedzają rzesze wiernych z Wilna oraz z innych zakątków świata. Wspinając się na kolanach, pielgrzymi obchodzą drogę krzyżową, szukając ukojenia i pojednania z Bogiem. Później udają się do kościoła, gdzie adorują relikwie krzyża świętego.
W Kalwarii Wileńskiej 14. dnia każdego miesiąca odbywa się wspólna adoracja relikwii krzyża świętego, a msze święte odbywają się w języku litewskim i polskim.
Kaplice Stacji Męki Pańskiej na zawsze wpisały się w górzysty krajobraz Werek. Anna Jakuniec, która przypadkiem odkryła je dla siebie podczas spaceru z rodziną, przyznaje, że jest to przepiękne miejsce do pielgrzymki – spotkania się z Bogiem oraz do spędzenia czasu na łonie natury.
Droga krzyżowa, zbudowana na prawym brzegu rzeki Wilii, w parku regionalnym w Werkach, należy do jednego z największych kompleksów dróg krzyżowych w Europie. Prawdopodobnie jest to jedna z najbardziej malowniczych tras w stolicy Litwy.
Zespół Kalwarii Wileńskiej tworzy kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego i 35 stacji drogi krzyżowej.
Mapę drogi krzyżowej można znaleźć TUTAJ. Udając się do Kalwarii Wileńskiej w celu pielgrzymki, warto też skorzystać z rozważań drogi krzyżowej, które można znaleźć TUTAJ.
Warto podkreślić, że w pierwszą sobotę miesiąca, przez cały rok, można wziąć udział we wspólnej drodze krzyżowej z wiernymi. Droga Krzyżowa rozpoczyna się od kaplicy Matki Boskiej Bolesnej o godz. 9.00. Po rozważaniu drogi krzyżowej odbywa się Msza Św. w kościele Odnalezienia Krzyża Św. o godz. 13.30.
Będąc w okolicach Werek, warto również zwiedzić położony w malowniczym parku na wzgórzu pałac w Werkach, który jest jednym z najcenniejszych budynków klasycystycznych na Litwie. Często nazywany jest Wersalem wileńskim.
Zwiedzających to miejsce przyciąga nie tylko bogata historia i szykowny dwór, ale także piękno przyrody. Na stromych zboczach wzgórza Werki rosną kilkusetletnie dęby o średnicy pnia ok. 1,5 m.
Na koniec zwiedzania powyżej wymienionych obiektów Anna Jakuniec zachęca, by zajrzeć do jej rodzinnego podwórka, w którym można zrobić nie tylko oryginalną sesję zdjęciową i zapoznać się z rodzinnym zawodem Anny, ale również spędzić magiczny czas z rodziną, zanurzając się w bajeczny świat wykonany rękoma Anny i jej rodziny. Więcej szczegółów można znaleźć TUTAJ.
